Οδηγός χώρας: Συχνές ερωτήσεις

Οι οδηγοί χώρας αποτελούν την κοινή αξιολόγηση των κρατών μελών για την κατάσταση στην αντίστοιχη χώρα καταγωγής σε σχέση με τις πιθανές ανάγκες διεθνούς προστασίας των αιτούντων από τη χώρα αυτή. 

Κάθε οδηγός χώρας περιλαμβάνει εμπεριστατωμένη ανάλυση και ένα σύντομο σημείωμα καθοδήγησης. Βασίζεται σε επικαιροποιημένες πληροφορίες για τη χώρα καταγωγής, που αξιολογούνται σύμφωνα με την ισχύουσα διεθνή και ενωσιακή νομοθεσία και νομολογία. Η αξιολόγηση αντανακλά, επιπλέον, τις γενικές οδηγίες του EUAA σχετικά με τις προϋποθέσεις για την υπαγωγή σε καθεστώς διεθνούς προστασίας και λαμβάνει υπόψη τις σχετικές κατευθυντήριες γραμμές της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. 

Σε γενικές γραμμές, οι πληροφορίες σχετικά με τη χώρα καταγωγής (COI) αφορούν τις πληροφορίες σχετικά με τη χώρα καταγωγής ενός αιτούντος, οι οποίες χρησιμοποιούνται στην εξέταση των αναγκών διεθνούς προστασίας. 

Ο οδηγός χώρας είναι η αξιολόγηση της κατάστασης σε μια συγκεκριμένη χώρα καταγωγής σύμφωνα με το εφαρμοστέο διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της ΕΕ, τη σχετική νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις γενικές οδηγίες του EUAA. Ενώ ο οδηγός χώρας βασίζεται ουσιαστικά στις πληροφορίες σχετικά με τη χώρα καταγωγής, δεν εξισώνεται με αυτές.  

Σε όλα τα κοινά μέρη ανάλυσης των οδηγών χώρας, γίνονται άμεσες αναφορές στις πληροφορίες σχετικά με τη χώρα καταγωγής βάσει των οποίων εκπονείται η αξιολόγηση. Οι αναφορές αυτές εισάγονται για να διασφαλιστεί η διαφάνεια των πηγών και να βοηθηθεί ο αναγνώστης να χρησιμοποιήσει τον οδηγό χώρας στην πράξη. Κατά την εξέταση μεμονωμένων περιπτώσεων, ο υπεύθυνος λήψης αποφάσεων πρέπει πάντα να αναφέρεται σε σχετικές και επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τη χώρα καταγωγής. 

Για περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά τις πληροφορίες σχετικά με τη χώρα καταγωγής του EUAA, βλ. εδώ.

Η δομή και το πεδίο εφαρμογής των κοινών αναλύσεων και σημειωμάτων καθοδήγησης ακολουθούν τη λογική που διέπει την εξέταση μιας αίτησης διεθνούς προστασίας. Περιλαμβάνουν τα ακόλουθα στοιχεία: 

1. Φορείς δίωξης ή σοβαρής βλάβης 

   Περιγράφονται οι σκέψεις και τα συμπεράσματα σχετικά με τους κύριους φορείς δίωξης ή σοβαρής βλάβης που απαντώνται στις αιτήσεις διεθνούς προστασίας από την αντίστοιχη χώρα καταγωγής. 

   Το κεφάλαιο αυτό σχετίζεται ειδικότερα με το άρθρο 6 της οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου. 
    

2. Καθεστώς πρόσφυγα 

   Το κεφάλαιο περιλαμβάνει ορισμένες γενικές εκτιμήσεις για την εξέταση του καθεστώτος του πρόσφυγα και παρέχει ανάλυση και καθοδήγηση σχετικά με την κατάσταση συγκεκριμένων προφίλ αιτούντων.  

   Η ενότητα κάθε προφίλ περιλαμβάνει μια σύντομη περίληψη των πληροφοριών σχετικά με τη χώρα καταγωγής, η οποία αποτελεί τη βάση για την ανάλυση, παρέχει μια εκτίμηση για το εάν η πιθανή μεταχείριση του αιτούντος αγγίζει το επίπεδο της δίωξης και το αντίστοιχο επίπεδο κινδύνου και καταλήγει σε ένα συμπέρασμα σχετικά με την πιθανή σύνδεση με έναν λόγο δίωξης. 

   Το κεφάλαιο αυτό σχετίζεται ειδικότερα με το άρθρο 9 και το άρθρο 10 της οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου. 
    

3. Επικουρική προστασία 

   Περιλαμβάνονται ενότητες σχετικά με τη δυνατότητα εφαρμογής του άρθρου 15 της οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου: 

   • Πραγματικός κίνδυνος σοβαρής βλάβης, που συνίσταται σε θανατική ποινή ή εκτέλεση [άρθρο 15 στοιχείο α) της οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου] 
   • Πραγματικός κίνδυνος σοβαρής βλάβης, που συνίσταται σε βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία του αιτούντος στη χώρα καταγωγής του [άρθρο 15 στοιχείο β) της οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου] 
   • Πραγματικός κίνδυνος σοβαρής βλάβης, ο οποίος συνίσταται σε σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου λόγω αδιάκριτης ασκήσεως βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης [άρθρο 15 στοιχείο γ) της οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου]. 
      
4. Φορείς προστασίας 

   Παρέχεται αξιολόγηση της διαθεσιμότητας προστασίας στη χώρα καταγωγής και της δυνατότητας πρόσβασης στην προστασία αυτή. 

   Το κεφάλαιο αυτό σχετίζεται ειδικότερα με το άρθρο 7 της οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου. 
    

5. Εναλλακτική δυνατότητα εγχώριας προστασίας 

   Εξετάζει εάν σε ένα συγκεκριμένο τμήμα της χώρας μπορεί να τεκμηριωθεί ότι ο αιτών δεν έχει βάσιμο φόβο ότι θα υποστεί δίωξη ή ότι δεν διατρέχει πραγματικό κίνδυνο σοβαρής βλάβης, ή έχει πρόσβαση σε προστασία κατά της δίωξης ή της σοβαρής βλάβης και μπορεί νόμιμα και με ασφάλεια να ταξιδέψει και να γίνει δεκτός σε εκείνο το τμήμα της χώρας και μπορεί λογικά να αναμένεται να εγκατασταθεί εκεί. 

   Το κεφάλαιο αυτό σχετίζεται ειδικότερα με το άρθρο 8 της οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου. 
    

6. Αποκλεισμός 

   Παρέχονται οδηγίες σχετικά με την πιθανή εφαρμογή των λόγων αποκλεισμού σε ορισμένα προφίλ αιτούντων από τη χώρα. 

   Το κεφάλαιο αυτό σχετίζεται ειδικότερα με το άρθρο 12 και το άρθρο 17 της οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου. 

Ο οδηγός χώρας καταρτίζεται από τον EUAA μαζί με τα κράτη μέλη. Δεν αντιπροσωπεύει τη θέση του Οργανισμού, αλλά αποτυπώνει την κοινή εκτίμηση της κατάστασης στη χώρα από όλα τα κράτη μέλη, την οποία εγκρίνει το διοικητικό συμβούλιο του EUAA. Ο Οργανισμός συντονίζει τις προσπάθειες για την κατάρτιση του οδηγού μέσω της διαδικασίας που περιγράφεται στο άρθρο 11 του κανονισμού για τον EUAA.  

Παρόλο που ο οδηγός χώρας δεν είναι από μόνος του δεσμευτικός, σύμφωνα με το άρθρο 11 του κανονισμού για τον EUAA, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την κοινή ανάλυση και τα σημειώματα καθοδήγησης κατά την εξέταση των αιτήσεων διεθνούς προστασίας, με την επιφύλαξη της αρμοδιότητάς τους να αποφασίζουν επί των επιμέρους αιτήσεων.

Αρμόδια για τη λήψη αποφάσεων σε μεμονωμένες περιπτώσεις είναι τα κράτη. 

Το σημείωμα καθοδήγησης και η κοινή ανάλυση στοχεύουν να είναι όσο το δυνατόν πιο πρακτικά και βοηθητικά προκειμένου να διευκολύνουν τους φορείς λήψεως αποφάσεων στην εξέταση μεμονωμένων αιτήσεων για διεθνή προστασία. Ωστόσο, από τη φύση τους, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την εξέταση των μεμονωμένων αιτήσεων, η οποία θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες του αιτούντος και την περίπτωσή του. 

Τα συμπεράσματα και οι οδηγίες που παρέχουν τα έγγραφα αυτά δεν θίγουν την αρμοδιότητα των εθνικών αρχών να αποφασίζουν για μεμονωμένες περιπτώσεις και την υποχρέωσή τους να το πράττουν αυτό μεμονωμένα, αντικειμενικά και αμερόληπτα. 
 

Οι οδηγοί χώρας καταρτίζονται από ένα δίκτυο υψηλόβαθμων υπαλλήλων χάραξης πολιτικής των κρατών μελών της ΕΕ και των συνδεδεμένων χωρών, το δίκτυο οδηγών χώρας. 

Το έργο του δικτύου οδηγών χώρας υποστηρίζεται από τις ομάδες σύνταξης. Για κάθε εξέλιξη ή ενημέρωση, επιλέγεται μια ομάδα εθνικών εμπειρογνωμόνων με βάση την εμπειρία και την εμπειρογνωσία τους. Η ομάδα σύνταξης καταρτίζει τα έγγραφα για εξέταση, συζήτηση και έγκριση από το δίκτυο οδηγών χώρας. 

Ο EUAA οργανώνει και συντονίζει τις εργασίες. Ο Οργανισμός διασφαλίζει επίσης ότι η ανάπτυξη και η ενημέρωση των οδηγών χώρας υποστηρίζονται από αντικειμενικές και ενημερωμένες πληροφορίες για τη χώρα καταγωγής, καθώς και από σχετικές γενικές οδηγίες σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις για την υπαγωγή στο καθεστώς της διεθνούς προστασίας. 

Κάθε εξέλιξη απαιτεί σημαντική προετοιμασία, όσον αφορά την κατανόηση του τρέχοντος φόρτου υποθέσεων και των πρακτικών λήψης αποφάσεων των εθνικών αποφαινόμενων αρχών, και ιδίως όσον αφορά την παραγωγή των σχετικών κοινών πληροφοριών σχετικά με τη χώρα καταγωγής από τον EUAA. Οι ίδιες οι διαδικασίες ανάπτυξης και ενημέρωσης των οδηγών χώρας περιλαμβάνουν έναν αριθμό συναντήσεων σε επίπεδο ομάδων σύνταξης και δικτύου οδηγών χώρας, καθώς και γραπτές διαβουλεύσεις. 

Ζητείται επίσης η γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, οι οποίες παρέχουν πολύτιμη συμβολή σε όλη τη διαδικασία. 

Το τελικό κείμενο συμφωνείται από το δίκτυο οδηγών χώρας και το σημείωμα καθοδήγησης, συνοδευόμενο από την κοινή ανάλυση, εγκρίνεται από το διοικητικό συμβούλιο του EUAA. 
 

Οι χώρες επιλέγονται από κοινού με τα κράτη μέλη.  
 
Στοιχεία όπως η συνολική σημασία του φόρτου υποθέσεων στα κράτη μέλη και τις συνδεδεμένες χώρες και η ανάγκη να ενισχυθεί περαιτέρω η σύγκλιση είναι βασικά στην εν λόγω αξιολόγηση και ιεράρχηση προτεραιοτήτων.  

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις αιτήσεις ασύλου και τα ποσοστά αναγνώρισης του καθεστώτος ασύλου στα κράτη μέλη και τις συνδεδεμένες χώρες περιλαμβάνονται εδώ.

Νομικό πλαίσιο και εφαρμογή του 

Η αξιολόγηση των αναγκών διεθνούς προστασίας που αποτυπώνεται στα έγγραφα των οδηγών χώρας βασίζεται στις διατάξεις της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων και στην οδηγία για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου, καθώς και στη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατά περίπτωση, του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. 

Λαμβάνει υπόψη τις γενικές οδηγίες του EUAA σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις για την υπαγωγή στο καθεστώς της διεθνούς προστασίας, όπως ο «Πρακτικός οδηγός: Αναγνώριση προσώπων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας» και «Πρακτικός οδηγός: Αποκλεισμός». Βλ. περισσότερους πρακτικούς οδηγούς εδώ.

Επιπλέον, επισημαίνονται οι σχετικές δικαστικές αναλύσεις που δημοσιεύει ο EUAA. Περισσότερες πληροφορίες παρέχονται εδώ.

Λαμβάνονται επίσης υπόψη οι κατευθυντήριες γραμμές της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες σχετικά με την επιλεξιμότητα και άλλες κατευθυντήριες γραμμές.
 

Πληροφορίες για τις χώρες καταγωγής 

Ο EUAA, μαζί με τα κράτη μέλη και τις συνδεδεμένες χώρες, παράγει πληροφορίες σχετικά με τις χώρες καταγωγής (ΠΧΚ) για τους σκοπούς των εξελίξεων και επικαιροποιήσεων των οδηγών χώρας. 
 
Οι εν λόγω εκθέσεις ΠΧΚ παρέχουν πληροφορίες για την κατάσταση στη χώρα καταγωγής σύμφωνα με γενικούς όρους αναφοράς που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της λεπτομερούς αξιολόγησης. Οι ΠΧΚ παράγονται σύμφωνα με τη μεθοδολογία του EUAA για τις ΠΧΚ και βασίζονται σε ένα ευρύ φάσμα προσεκτικά αξιολογημένων πηγών. 

Για περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά τις πληροφορίες σχετικά με τη χώρα καταγωγής του EUAA, βλ. εδώ.

Κάθε οδηγός χώρας υποδεικνύει σαφώς την ημερομηνία της τελευταίας επικαιροποίησης. Τα ηλεκτρονικά βιβλία προσδιορίζουν περαιτέρω αυτήν την πληροφορία σε κάθε σελίδα. 

Ο οδηγός χώρας εξελίσσονται με τον χρόνο και όλες οι κοινές αναλύσεις και τα σημειώματα καθοδήγησης επανεξετάζονται τακτικά και επικαιροποιούνται όταν απαιτείται. Η τακτικότητα και ο χρόνος των επικαιροποιήσεων καθορίζονται ανάλογα με τη χώρα καταγωγής και το πόσο πιθανό είναι η αξιολόγηση (ή ορισμένες πτυχές της) να αλλάξει βάσει νέων πληροφοριών. Ορισμένες εξελίξεις στη νομοθεσία ή/και τη νομολογία ενδέχεται επίσης να οδηγήσουν σε επικαιροποίηση των υφιστάμενων οδηγών χώρας. 

Το σημείωμα καθοδήγησης θα πρέπει να θεωρείται έγκυρο εφόσον τα τρέχοντα γεγονότα και οι εξελίξεις στη χώρα συνάδουν με τις τάσεις και τα μοντέλα που περιγράφονται στις ΠΧΚ στις οποίες βασίζονται τα έγγραφα. 
 

Ο οδηγός χώρας επικεντρώνεται αποκλειστικά στο ερώτημα εάν ο αιτών πληροί τις προϋποθέσεις για να υπαχθεί σε καθεστώς διεθνούς προστασίας σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων και την οδηγία για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου και δεν παρέχει καθοδήγηση σχετικά με τη δυνατότητα επιστροφής. Το θέμα της επιστροφής, που ρυθμίζεται από την οδηγία για την επιστροφή, δεν εμπίπτει στο πεδίο των οδηγών χώρας. 

Εάν έχετε ερωτήσεις για τις οποίες δεν παρέχεται απάντηση ανωτέρω, μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον EUAA.